ادم ريه
اختلالي است در آن مقداري مايع بطور غيرعادي در ريه ها تجمع مي يابد.
علل:
بيماري هاي قلبي،تنفس گازهاي تحريك كننده،مصرف زياد از حد يا سريع پلاسما،آلبومين،خون كامل و مايعات داخل وريدي و بدنبال مسموميت با مواد مخدر و باربيتوراتها.
عوامل تشديد كننده:
سن بالاي60 سال استرس،حمله قلبي اخير،فشار خون بالا يا هر نوع بيماري قلبي، چاقي، استعمال دخانيات ،خستگي.
پيشگيري:
در صورت وجود هر گونه بيماري قلبي،اقذام فوري جهت درمان به منظور پيشگيري از تشديد علائم نارسايي قلبي ضروري است.
درمان:
درمان ادم ريه بايد خيلي سريع و اورژانسي انجام شود زيرا در غير اين صورت بيمار در اثر خفگي و كاهش اكسيژن فوت مي كند بطور كلي درمان شامل:كاهش نمك رژيم غذايي،ترك استعمال دخانيات،حفظ وزن در حد مطلوب،استراحت كافي و تجويز داروهاي مربوطه مي باشد.
اهداف درمان ادم ريه شامل ايجاد آرامش جسمي و رواني،بهبود تبادلات گازي براي تشخيص هيپوكسي،كاهش حجم خون در گردش،كاهش بازگشت وريدي و بهبود عملكرد قلبي-عروقي است.
مراحل درمان –مراقبت هاي پرستاري

1.وضعيت بيمار:استفاده از وضعيت صحيح بدني به كم كردن بازگشت خون وريدي كمك مي كند.بيمار روي لبه تخت بنشيند و پاها را از كنار تخت آويزان كند.اين وضعيت فورا بازگشت وريدي را كم مي كند(كاهش پره لود)و برون ده بطن راست و پر خوني ريه ها را كاهش مي دهد.اگر بيمار نتواند بنشيند يا نيمه نشسته در بستر قرار مي دهيم تا بتواند راحت تر نفس بكشد.

2. تجويز اكسيژن:اكسيژن با غلظت كافي براي رفع كمبود اكسيژن و تنگي نفس تجويز مي شود.بهتر است حدود 10-8 ليتر اكسيژن در دقيقه با ماسك(غلظت حدود 60-40%)به بيمار تجويز شود.كنترل اكسيژناسيون يا اندازه گيري گازهاي خون شرياني و پالس اكسي متري انجام شود.هدف رساندن فشار اكسيژن خون شرياني به حدود 60 ميلي متر جيوه يا بيشتر مي باشد.در صورت ادامه كاهش اكسيژن و تشديد آن براي بيمارلوله گذاري داخل تراشه انجام مي شود.بيمار به دستگاه تهويه مكانيكي با فشار مثبت متصل شده و اكسيژن با غلظت 100% به بيمار داده مي شود.تهويه با فشار مثبت سبب كم شدن بازگشت وريدي شده و از طرف ديگر سبب رانده شدن اكسيژن با فشار بيشتر به طرف آلوئل ريه مي شود كه اين فشار بالا در آلوئل هاي ريه سبب جلوگيري از ورود مايع سرم از مويرگ ريوي به آلوئل ها مي شود.همچنين مايع را از آلوئل ها به مويرگ هاي ريوي مي راند.
فشار مثبت در انتهاي بازدم(PEEP)در كم كردن بازگشت وريدي،پايين آوردن فشار مويرگي ريه و بهبود اكسيژناسيون مؤثر است.
موقع استفاده از دستگاه تهويه با فشار مثبت بايد توجه شود كه بيمار دچار شوك نباشد زيرا باعث كاهش بازگشت وريدي شده و شوك را تشديد مي كند.

3. ديورتيك ها:براي كاستن از اضافه حجم خون در گردش و تجمع مايعات در ريه ها استفاده مي شود و فوروزمايد به مقدار 40-100ميلي گرم از راه وريدي تزريق مي شود.علاوه براثر ديورتيك،سبب اتساع وريدها و كاهش بازگشت خون وريدي به قلب مي شود كه اين اثر قبل از اثر ديورتيك ها آن ايجاد مي شود(معمولا اتساع وريدها در 5دقيقه اول و اثر ديورز حدود 30 دقيقه بعد ايجاد مي شود)با توجه به مكانيسم اثر دارو،تنگي نفس به سرعت رفع شده و پر خوني ريه كاهش مي يابد.
بدليل حجم زياد ادراربعداز تجويز ديورتيك ها استفاده از كاتترادراري ماندني لازم مي باشد.بايد مراقب كاهش فشارخون –افزايش ضربان قلب و كاهش برون ده ادراري باشيم كه از نشانه هاي شوك مي باشد . سطح الكتروليت ها (خصوصا NA,K ( مرتب كنترل شود.

4-مورفين:اين دارو سبب كاهش اضظراب بيمار –تسكين درد-رفع تاكي كاردي-كاهش بازگشت وريدي به قلب و كاهش نياز به اكسيژن بدن مي شود.
چون احتمال ايجاد دپرسيون تنفسي معمولا 10دقيقه پس از تجويز وريدي آن وجود دارد لذا دوز بعدي نبايد زودتر از 10دقيقه تجويز شود. آنتي دوت(مهاركننده ) مورفين نالوكسان ميباشد.
نكته: بايد توجه داشت كه در موارد افزايش فشارخون – شوك كارديوژنيك –انسدادمزمن ريوي-سكته مغزي از مورفين استفاده نمي شود.
5- افزايش دهنده هاي قدرت انقباضي قلب: براي بالا بردن قدرت ضربان هاي قلب داروهايي مانند ديژيتال-دوپامين-دوبوتامين- براي افزايش قدرت انقباضي عضله قلب و در نتيجه افزايش برون ده بطن چپ استفاده مي شوند.
افزايش برون ده قلبي سبب تشديد ديورز و كاهش فشاردياستوليك قلب مي شود. به اين ترتيب فشار مويرگي ريه و نشت مايع به داخل آلوئول ها كاهش مي يابد.
نكته:تجويزديژيتال در بيماران مبتلا به سكته قلبي ناگهاني با احتياط زياد انجام گيرد زيرا سبب افزايش نياز ميوكارد به اكسيژن ميشود.
6- گشاد كننده هاي عروقي: اين داروها با گشاد كردن عروق سيستميك سبب كاهش خون هاي برگشتي و خون هاي خروجي مي شوند.كاهش خون هاي برگشتي سبب كاهش بازگشت وريدي و در نتيجه كاهش برون ده بطن راست و احتقان ريوي مي شود.
نيترو گليسيرين زير زباني و داخل وريدي براي اين منظور استفاده مي شوند.

7-آمينوفيلين : گشاد كننده برونش مي باشد.كه سبب رفع برونكو اسپاسم در جزيان ادم ريه مي شود. اين دارو تا اندازه اي سبب افزايش قدرت انقباضي عضله قلب و برون ده قلبي و در نتيجه افزايش ادرار مي شود.
نكته:بايد توجه شود كه تجويز آمينوفيلين به دنبال سكته قلبي با احتياط انجام گيرد زيرا احتكال بروز بي نظمي هاي بطني را زياد ميكند.

8- اقدامات دارويي ديگر: مانند آنتي بيوتيك ها (چنانچه ادم در اثر عفونت بروز يافته باشد)و داروهايي نظير مسدود كننده هاي گيرنده بتا-مهار كننده هاي آنزيم مبدل آنژيوتانسين و مسدود كننده هاي كانال كلسيم به منظور كاستن بار كاري قلب

9-حمايت رواني:ترس و اضطراب بسيار شديد از خصوصيات اصلي ادم ريه مي باشد.اين حالات سبب تشديد و به خطرافتادن حال بيمار مي شود.بيمار احساس مرگ ناگهاني مي كند.پرستار نبايد وي را تنها گذارد.بيشتر با او باشد و اقدامات درماني را براي او شرح دهد.

10-اقدامات ديگر:در مواردي كه اقدامات درماني ذكر شده قبلي مؤثر نباشد در برخي موارد از دو اقدام درماني ديگر شامل بستن تورنيكت چرخشي و فلبوتومي(فصد خون)بعنوان روش كمكي استفاده مي شود.البته با كشف داروهاي مدر جديد بندرت ازاين دو روش استفاده مي شود.
عواقب مورد انتظار:
در بيشتر موارد علائم با درمان قابل كنترل است.درمان ادم ريه معمولا با بهبود قابل توجه و مؤثر است.با اين حال بيماري قلبي زمينه اي ايجادكننده ادم ريه نيازمند درمان مادام العمر خواهد بود.
فعاليت:
در زمان ابتلا به اين بيماري تا پايدار شدن وضعيت بيمار بايد در بستر استراحت نمايد.پس از درمان ميتواند فعاليت هاي طبيعي خود را از سر گيرد.
عوارض احتمالي:
مرگ در صورت تاخير در درمان يا ناموفق بودن درمان،اشتباه گرفتن اين وضعيت با آسم كه منجر به درمان نامناسب خواهد بود.
رژيم غذايي:
رژيم غذايي كم نمك و كم چربي